"Мамлекеттик сатып алуулар жөнүндө "Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын 49-беренесине ылайык, Кыргыз Республикасынын Министрлер кабинети мамлекеттик сатып алуулар жөнүндө контракттарды банктык коштоону камсыз кылуунун шарттарын жана тартибин белгилейт.

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2022-жылдын 27-сентябрындагы токтому менен бекитилген Мамлекеттик сатып алуулар чөйрөсүндөгү контракттын банктык коштоосун камсыз кылуу тартибинин 3-пунктуна ылайык, келишимди банктык коштоо сатып алуу документтеринде көрсөтүлгөн шарттардын негизинде түзүлгөн Мамлекеттик сатып алуулар чөйрөсүндөгү төмөнкү контракттарга карата жүргүзүлөт:

1) имаратты, курулманы же объектти, анын ичинде авто унаа жолдорун, жол курулмаларын, инженердик системаларды, тармактарды жана коммуникацияларды, капиталдык жана жарандык курулуштун башка объекттерин куруу, реконструкциялоо, капиталдык оңдоо, бузуу менен байланышкан иштерди аткаруу сатып алуунун предмети болуп саналган контракттын суммасына карабастан мамлекеттик же муниципалдык муктаждыктарды камсыз кылуу үчүн түзүлгөн контракт;

2) ушул Тартиптин 4-пунктунда көрсөтүлгөн учурларды кошпогондо, сатып алуу предмети катары Кыргыз Республикасынын жана Евразия экономикалык бирлигине мүчө мамлекеттердин жөнөтүүчүлөрү тарабынан товарларды жеткирүү, баасы (суммасы) 5000000 (беш миллион) сомго барабар же андан ашкан кызматтарды көрсөтүү болгон мамлекеттик же муниципалдык муктаждыктарды камсыз кылуу үчүн түзүлгөн контракт.

Ошону менен бирге, Кыргыз Республикасынын Финансы министрлигинин дарегине Сатып алуучу уюмдардан мамлекеттик сатып алуулар чөйрөсүндө контракттарды банктык коштоо жол-жоболорун жөнөкөйлөштүрүү өтүнүчү менен кайрылуулар келип түшүүдө. Ошондой эле социалдык объектилердин (балдар бакчалары, мектептер, интернаттар, лицейлер ж.б.) курулуш-оңдоо иштерин аяктоону тездетүүнүн маанилүүлүгүн белгилешет, шарттары катаал тоолуу жана алыскы региондордун катарына кирген райондордогу капиталдык жана утурумдук ремонттун бардык түрлөрүн (имараттарды, жайларды, курулмаларды, жабдууларды жана инвентарларды) өз убагында жана сапаттуу аяктоонун маанилүүлүгүнө көңүл бурушат. Жогоруда белгиленгендерди эске алуу менен, социалдык-экономикалык өнүгүүнү тездетүүнү камсыз кылуу максатында контракттарды банктык коштоону колдонбостон аткаруу же имаратты, курулманы жана объектти куруу, реконструкциялоо, капиталдык оңдоо чөйрөсүндөгү контракттарга тиешелүү чектик суммаларды белгилөө жөнүндө кайрылышат.

Ошондой эле, көптөгөн курулуш подрядчылары суук мезгилде имарат куруу, курулуш же капиталдык оңдоо иштери эң жакшы чечим эмес деп эсептешет, анткени терс аба ырайы иш процессин олуттуу түрдө жайлатат. Бирок, курулуштун сезондук мүнөзүн эске алуу менен туура уюштурулган иш-чаралар коюлган тапшырмаларды белгиленген мөөнөттө аткарууга гана эмес, сезондук ажиотаж жок болгон учурда көп учурда төмөндөтүлгөн баа боюнча ишке ашырылуучу материалдарды үнөмдөөгө да мүмкүндүк берет.

Ушуга байланыштуу жана мамлекеттин социалдык объекттерин капиталдык оңдоо жана куруу (имараттарды, курулмаларды куруу, реконструкциялоо, капиталдык оңдоо менен байланышкан) чөйрөсүндө башталган иштерди сапаттуу жана өз убагында аяктоонун маанилүүлүгүн эске алып, чек суммаларын убактылуу белгилөө жолу менен мамлекеттик сатып алуулар чөйрөсүндөгү контракттарды банктык коштоо жол-жоболорун жөнөкөйлөштүрүү зарылчылыгы келип чыгат.

Алсак, бул буйруктун 1 - пункту менен социалдык объектилердин күзгү-кышкы мезгилдеги курулуш-оңдоо иштерин аяктоону тездетүү максатында 10 млн.сом өлчөмүндө (2025-жылдын 1-январына чейин) чектүү сумманы колдонуу күнү белгиленген.

Мындан тышкары, контракттарды банктык коштоо жол-жоболорун жүргүзүү процессинде Кыргыз Республикасынын Салык кодексине сатып алуучу уюмдар тарабынан Евразия экономикалык бирлигине мүчө мамлекеттердин резиденттери болуп саналган берүүчүлөр менен түзүлгөн Мамлекеттик сатып алуулар чөйрөсүндөгү контракттарды банктык коштоону колдонууну камсыз кылуу үчүн зарыл болгон өзгөртүүлөрдү киргизүү зарылчылыгы келип чыгат, анын ичинде мындай жөнөтүүчүлөр ыйгарым укуктуу банктарда өзүнчө эсептерди ачышат. Анткени бүгүнкү күндө Салык кодексинин 146-беренесине ылайык Евразия экономикалык бирлигине мүчө мамлекеттердин резиденттери болуп саналган жеткирүүчүлөр КРнын коммерциялык банктарында салык органдарында каттоодон өтпөстөн алыш-бериш эсебин ача алышпайт.

Ошентип, ушул буйруктун 2-пунктунда сатып алуучу уюмдар Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларына тиешелүү өзгөртүүлөр киргизилгенге чейин Евразия экономикалык бирлигине мүчө мамлекеттердин резиденттери болуп саналган жөнөтүүчүлөр менен мамлекеттик же муниципалдык муктаждыктарды камсыз кылуу үчүн түзүлгөн контракттарга карата сатып алуулар жол-жоболорун жүзөгө ашырууда банктык коштоону колдонбоого укуктуу экендиги белгиленген. 

Көңүл буруу керек, Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин Регламентинин 5-пунктуна ылайык, Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 28-октябрындагы 2021-жылдын 233- токтому менен бекитилген, министрлер кабинетинин буйруктары, эгерде актынын өзүндө башкача каралбаса, алар кабыл алынган күндөн тартып күчүнө кирет. Ошентип, бул буйруктун күчү 2023-жылдын 23-ноябрынан 2024-жылдын 31-декабрына чейин түзүлгөн жана түзүлгөн келишимдерге жайылтылат. Мында, 23-жылдын 2023-ноябрына чейин түзүлгөн банктык коштоо шарттары менен контракттар контракттарды банктык коштоону колдонуу менен аткарылууга тийиш.